Trong bài viết sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu xà gồ là gì và ứng dụng của sản phẩm này trong các lĩnh vực xây dựng và dân dụng.
Xà gồ là gì?
Xà gồ là một thuật ngữ rất quen thuộc và phổ biến đối với ngành xây dựng. Đây được hiểu là một dạng cấu trúc ngang của mái nhà, thường xuất hiện trong các ngôi nhà có mái. Sự có mặt của xà gồ không chỉ giúp cấu tạo mái nhà cân đối mà còn hỗ trợ việc chống đỡ sức nặng của mái ngói, mái tôn.
Có thể nói xà gồ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp mái nhà có thể tồn tại lâu bền cùng thời gian. Trong nhiều công trình xây dựng bằng thép, nhôm, xà gồ thường có dạng chữ W hay dạng máng rãnh để làm cấu trúc chính hỗ trợ mái nhà.
Thiết kế xà gồ như thế nào?
Khi thiết kế xà gồ, nhà xây dựng phải kiểm tra nhiều yếu tố như độ dài của tấm lợp đang sử dụng và tải trọng của mái phụ. Bên cạnh đó, trọng lượng của tấm lợp cũng là yếu tố quan trọng không thể bỏ qua khi thiết kế xà gồ. Tấm lợp có trọng lượng càng nặng thì càng tốn nhiều xà gồ, hệ vì kèo (một bộ phận khác trong cấu tạo mái nhà) cũng theo đó mà nặng nè hơn. Ngược lại, nếu tấm lợp nhẹ thì ta càng tiết kiệm được chi phí cho xà gồ và hệ vì kèo. Khách hàng có thể cân nhắc sử dụng tấm lợp Ahi, tấm lợp Tilcor, tấm lợp Iko là những loại tấm lợp hợp kim nhẹ trong xây dựng.
Trong thiết kế xà gồ thường áp dụng tỷ lệ cân đối chiều dài so với độ sâu là 1/32. Bên cạnh đó, các lớp ván gỗ và tấm kim loại sử dụng cho tường và mái phải có sự tương ứng với chiều dài và tải trọng của xà gồ trên mái nhà. Khoảng cách giữa các xà gồ tường và xà gồ mái nhà thường là từ 4 đến 6 ft.
Phân loại xà gồ
Trong ngành xây dựng hiện nay có rất nhiều loại xà gồ với cấu tạo và kiểu cách khác nhau, tùy vào nhu cầu và mục đích sử dụng: xà gồ gỗ, xà gỗ thép, xà gồ thép hợp kim, xà gồ bê tông… Thời xưa, để tiết kiệm chi phí, đa số các công trình sử dụng xà gồ gỗ với kích thước khác nhau như 4x8cm, 5x10cm, 6x12cm, 12x20cm. Dù xà gồ gỗ có giá thành rất rẻ, chúng lại có nhược điểm là dễ bị mối mọt tấn công, dễ bị xuống cấp, mục nát trong điều kiện ẩm mốc lâu ngày. Xà gồ từ gỗ là dạng rất phổ biến trong các kiến trúc xây dựng cổ xưa. Hiện nay, chúng ta cũng có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh xà gồ gỗ trong các căn nhà cấp 4 theo phong cách cũ thời trước, nhà ở vùng nông thôn.
Đối với xà gồ thép, đây là loại phổ biến nhất hiện nay và được ứng dụng rộng rãi. Loại này khá đa dạng về hình dạng, kiểu cách và thường được sử dụng nhiều trong xây nhà khung thép, nhà thép tiền chế, các công trình xây dựng hiện đại… Khi công nghiệp hóa phát triển mạnh, xà gồ gỗ không còn là lựa chọn hàng đầu vì quá nhiều nhược điểm. Thay vào đó, người ta yêu thích sử dụng sử dụng xà gồ thép hoặc xà gồ bê tông.
Ứng dụng của xà gồ trong xây dựng
Ngày nay, sản phẩm xà gồ thép được ứng dụng rộng rãi trong thiết kế khung nhà xưởng, làm đòn thép, làm mái các công trình dân dụng, kèo thép cho nhà kho… Thông thường, nhà máy sẽ sản xuất xà gồ hàng loạt với cùng chiều dài, cùng kích thước và thiết kế vị trí lỗ đột theo yêu cầu của khách hàng. Vật liệu sản xuất có thể bao gồm các nguyên liệu cán nguội, cán nóng hoặc mạ kẽm cán nóng tùy vào đơn đặt hàng.
Ưu điểm của các loại xà gồ thép hợp kim là khả năng chống cháy và ngăn bắt lửa, tiết kiệm chi phí, chất lượng ổn định và bền bỉ theo thời gian, không bị cong, oằn hoặc bị vặn xoắn. Đồng thời, xà gồ thép được xem là loại vật liệu cực bền, chắc, không bị mục hay mối mọt phá hoại như xà gồ làm từ gỗ. Chính vì những ưu điểm vượt trội này mà ngày nay xà gồ thép được ứng dụng rất rộng rãi trong nhiều ngành liên quan đến xây dựng, làm nhà xưởng.
Các loại xà gồ thép phổ biến nhất
Xà gồ thép chữ Z, C, U, I
Loại xà gồ làm từ thép mạ hợp kim nhôm kẽm, những loại này có khả năng chịu lực cao, bền bỉ, dễ dàng vận chuyển cũng như tháo lắp. Lớp mạ hợp kim bên ngoài giúp sản phẩm có khả năng chống lại sự ăn mòn từ các yếu tố bên ngoài.
Xà gồ thép Z và C.
Trong công trình, xà gồ thép chữ C phù hợp dùng cho những nhà xưởng có bước cột < 7m. Xà thép hình Z lại thường dùng trong các công trình có bước cột lớn do khả năng chịu lực tốt.
Xà gồ thép hộp
Tại các dự án nhỏ hơn, ta có thể sử dụng xà gồ thép hộp vì thép hộp bán sẵn rất nhiều tại ở các cửa hàng kim khí. Sử dụng loại này giúp chủ đầu tư tiết kiệm được nhiều chi phí hơn so với loại bê tông dán ngói, độ bền và thẩm mỹ tốt.
